พิมพ์

 

คุณภาพน้ำทะเล

 

           น้ำทะเลชายฝั่ง ความเชื่อมโยงของสายน้ำจากบกสู่ทะเล เป็นระบบนิเวศทางน้ำที่ธรรมชาติสร้างมาให้สอดคล้องและสมดุล แต่เมื่อเมืองขยายตัวขึ้น ผู้คนมากขึ้น ปัญหาการรุกล้ำพื้นที่ชายฝั่งทะเลก็ตามมา ทั้งท่าเทียบเรือ โรงแรม สถานที่ท่องเที่ยว หรือแม้กระทั่งชุมชน นอกจากนี้ ปัญหาการระบายน้ำทิ้งลงสู่แหล่งน้ำผิวดิน ทั้งจากอุตสาหกรรม เกษตรกรรม และบ้านเรือน ก็ไหลต่อเนื่องลงสู่แหล่งน้ำทะเลในท้ายที่สุด

           สถานการณ์คุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งจึงเป็นอีกปัญหาหนึ่งที่จับตามมอง แม้ว่าความรุนแรงของปัญหาในภาพรวมอาจจะดูไม่รุนแรงนัก แต่ก็ไม่อาจมองข้ามไปได้ จากผลการตรวจสอบคุณภาพน้ำทะเลชายฝั่ง 23 จังหวัด จำนวน 240 สถานี ทั่วประเทศ ในช่วงฤดูแล้ง (กุมภาพันธ์-มีนาคม) และ ฤดูฝน (มิถุนายน-กรกฎาคม) ตามเกณฑ์ประเมินสถานการณ์คุณภาพน้ำทะเลโดยใช้ดัชนีคุณภาพน้ำทะเล (Marine Water Quality Index) ของกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ดังได้มีการรายงานสรุปในสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ซึ่งได้จัดทำขึ้นเป็นประจำทุกปี

sampling location

สถานีเก็บตัวอย่างน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศ

 

การเก็บตัวอย่างน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศ

       พื้นที่สำรวจและเก็บตัวอย่างน้ำทะเล

       สำรวจและเก็บตัวอย่างน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศ 240 สถานี จำนวน 2 ครั้ง โดยครั้งที่ 1 ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ซึ่งเป็นตัวแทนของฤดูแล้ง และครั้งที่ 2 ระหว่างเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม ซึ่งเป็นตัวแทนของฤดูฝน โดยมีรายละเอียดสถานีเก็บตัวอย่างดังนี้

        1)  บริเวณชายฝั่งทะเลอ่าวไทยด้านตะวันออก ครอบคลุมพื้นที่ 4 จังหวัด ได้แก่ ชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด มีสถานีเก็บตัวอย่างจำนวน 71 สถานี

         2)  บริเวณชายฝั่งทะเลอ่าวไทยตอนใน (ปากแม่น้ำสายหลัก 4 สาย ปากคลอง 12 ธันวา และพื้นที่บางขุนเทียน) ครอบคลุมพื้นที่ 5 จังหวัด ได้แก่ ฉะเชิงเทรา สมุทรปราการ กรุงเทพมหานคร สมุทรสาคร และสมุทรสงคราม มีสถานีเก็บตัวอย่าง 16 สถานี

         3)  บริเวณชายฝั่งทะเลอ่าวไทยด้านตะวันตก ครอบคลุมพื้นที่ 6 จังหวัด ได้แก่ เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช และสงขลา มีสถานีเก็บตัวอย่างจำนวน 90 สถานี

         4)  บริเวณชายฝั่งทะเลด้านอันดามัน ครอบคลุมพื้นที่ 6 จังหวัด ได้แก่ ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และสตูล มีสถานีเก็บตัวอย่างจำนวน 63 สถานี

 

          พารามิเตอร์คุณภาพน้ำที่ทำการตรวจวัด

พารามิเตอร์คุณภาพน้ำที่ทำการตรวจวัดในแต่ละสถานีมีทั้งสิ้น 28 พารามิเตอร์

          1)  ดัชนีคุณภาพน้ำทั่วไป ได้แก่ วัตถุที่ลอยน้ำ น้ำมันและไขมันบนผิวน้ำ สีและกลิ่น อุณหภูมิ ความโปร่งใส ความเค็ม ความเป็นกรด-ด่าง ออกซิเจนละลาย สารแขวนลอย ไนไตรท์-ไนโตรเจน ไนเตรท-ไนโตรเจน แอมโมเนีย-ไนโตรเจน และฟอสเฟต-ฟอสฟอรัส จำนวน 240 สถานี

          2)  โลหะหนัก ได้แก่ สารหนู แคดเมียม โครเมียม โครเมียมเฮกซาวาเลนท์ ทองแดง ปรอท ตะกั่ว สังกะสี เหล็ก และแมงกานีส จำนวน 70 สถานี

          3)  แบคทีเรีย ได้แก่ แบคทีเรียกลุ่มโคลิฟอร์มทั้งหมด แบคทีเรียกลุ่มฟีคอลโคลิฟอร์ม และ Enterococci จำนวน 240 สถานี และ Vibrio จำนวน 40 สถานี

 

water2545-2552

คุณภาพแหล่งน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศปี 2545 - 2552

 

คุณภาพแหล่งน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศปี 2550 - 2559

 

สถานการณ์ปี 2560

มีแนวโน้มดีขึ้น จากปี 2559 โดยคุณภาพน้ำทะเลที่อยู่ในเกณฑ์พอใช้ถึงดีมากเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 91 เป็นร้อยละ 96 และเกณฑ์เสื่อมโทรมถึงเสื่อมโทรมมากลดลงจากร้อยละ 9 เป็นร้อยละ 4 คุณภาพน้ำทะเลบริเวณอ่าวไทยฝั่งตะวันออก อ่าวไทยฝั่งตะวันตก และชายฝั่งอันดามันส่วนใหญ่อยู่ในเกณฑ์ดี ยกเว้นบริเวณอ่าวไทยตอนในคุณภาพน้ำส่วนใหญ่ อยู่ในเกณฑ์พอใช้ 

โดยแหล่งน้ำทะเลที่มีคุณภาพดีสุด 5 อันดับแรก ได้แก่ อ่าวสะพลี และอ่าวทุ่งวัวแล่น จังหวัดชุมพร ทะเลแหวก และหาดต้นไทร เกาะพีพี จังหวัดกระบี่ และช่องแสมสาร จังหวัดชลบุรี

ส่วนแหล่งน้ำทะเลที่มีคุณภาพเสื่อมโทรมสุด 5 อันดับแรก ได้แก่ ปากคลอง 12 ธันวา และหน้าโรงฟอกย้อม กม.35 จังหวัดสมุทรปราการ ปากคลองท่าเคย จังหวัดสุราษฎร์ธานี ปากแม่น้ำเจ้าพระยา จังหวัดสมุทรปราการ และปากแม่น้ำท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร เนื่องจากเป็นพื้นที่รองรับน้ำเสียที่มาจากแหล่งชุมชน แหล่งอุตสาหกรรม เกษตรกรรม และการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ (กรมควบคุมมลพิษ, 2560)

สรุปการประเมินคุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งในแต่ละปี

 

ที่มา : 

- คุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศปี 2550-2559 โดยกรมควบคุมมลพิษ

   http://www.pcd.go.th/public/Publications/print_report.cfm?task=pcdreport-59final

- คุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งทั่วประเทศปี 2540-2551 โดยกรมควบคุมมลพิษ 

   http://www.marinepcd.org/coastalwater/waterquality40-51.htm

-  ดัชนีคุณภาพน้ำทะเล

   http://www.marinepcd.org/coastalwater/indexwater.html

-  ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง มาตรฐานคุณภาพน้ำทะเล (พ.ศ.2550)

   http://www.marinepcd.org/coastalwater/Water%20Standard.PDF

-   คู่มือติดตามและตรวจสอบคุณภาพน้ำทะเล

   http://www.marinepcd.org/document/publication/seawater_handbook_final.pdf