พื้นที่คุ้มครองทางทะเล
พื้นที่คุ้มครอง ( Protected Area ) หมายถึง พื้นที่ที่ถูกกำหนดขึ้นตามกฏหมายหรืออื่นๆ เพื่อให้เกิดการจัดการในรูปแบบต่างๆ เช่น อุทยานแห่งชาติ เขตอนุรักษ์ธรรมชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า การจัดการของพื้นที่คุ้มครองจะมีความหลากหลายตั้งแต่ พื้นที่ที่มีการจำกัดการเข้าถึงของประชาชน จนถึงพื้นที่ที่ประชาชนสามารถเข้าไปใช้ประโยชน์ได้ในระดับต่างกัน
สหภาพสากลว่าด้วยการอนุรักษ์ (IUCN,1994) ได้ให้คำนิยามพื้นที่คุ้มครองทางทะเลไว้ไดังนี้
พื้นที่คุ้มครองทางทะเล ( Marine Protected Area - MPA ) คือ
"พื้นที่บริเวณน้ำขึ้นน้ำลง หรือบริเวณพื้นท้องทะเลรวมทั้งมวลน้ำ สิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ ลักษณะสำคัญทางประวัติศาสตร์และสังคม ซึ่งต้องสงวนไว้ด้วยระเบียบกฎหมายหรือด้วยวิธีการที่มีประสิทธิภาพอื่นใด เพื่อคุ้มครองส่วนหนึ่งส่วนใด หรือทั้งหมดของสภาพแวดล้อมบริเวณนั้น"
แม้ว่าประเทศต่างๆจะนำคำ จำกัดความและหลักการของ IUCN ไปใช้ แต่พื้นที่คุ้มครองในแต่ละประเทศอาจมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับกฏหมายหรือข้อบังคับของแต่ละประเทศที่กำหนดเพื่อให้สอดคล้องกับสภาพสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และสังคมของประเทศเหล่านั้น
พื้นที่คุ้มครองทางทะเลในประเทศไทยแบ่งออกได้เป็น 12 รูปแบบ ดังนี้
| รูปแบบ |
จำนวน (แห่ง) |
ขนาดพื้นที่ |
ประเภทตาม IUCN |
|
| ตร.กม. | ไร่ |
|||
| 1. ที่รักษาพืชพันธุ์สัตว์น้ำ |
56 |
166.57 |
104,107.32 |
Ia |
| 2. เขตห้ามล่าสัตว์ป่า |
1 |
447.49 |
279,687.00 |
IV |
| 3. อุทยานแห่งชาติทางทะเล |
21 |
5,685.23 |
3,553,267.00 |
II |
| 4. พื้นที่ป่าชายเลน (จังหวัด) |
23 |
2,527.51 |
1,579,696.00 |
IV |
| 5. พื้นที่แนวปะการัง |
420 |
160.50 |
101,983.65 |
IV |
| 6. พื้นที่แหล่งหญ้าทะเล |
5 |
33.66 |
21,036.50 |
IV |
| 7. พื้นที่กำหนดมาตรการในการทำการประมง |
9 |
52,240.90 |
32,650,564.54 |
IV |
| 8. พื้นที่คุ้มครองโบราณคดีใต้ทะเล |
1 |
27.00 |
16,875.00 |
V |
| 9. พื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม |
6 |
12,190.71 |
7,619,256.11 |
VI |
| รวมพื้นที่คุ้มครองทางทะเลตามระบบ IUCN |
73,479,.575 |
45,926,473.12 |
||
| 10. พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระหว่างประเทศ |
9 |
4,226.60 |
2,641,627.50 |
- |
| 11. พื้นที่สงวนชีวมณฑล |
1 |
246.075 |
153,796.88 |
- |
| 12. พื้นที่มรดกอาเซียน |
3 |
1,804.97 |
1,128,107.00 |
- |
| รวมพื้นที่คุ้มครองทางทะเล |
79,757.22 |
49,850,004.50 |
||
| รวมพื้นที่ทะเลในน่านน้ำไทย |
316,118.24 |
197,573,896.88 |
||
| ร้อยละพื้นที่คุ้มครองทางทะเลตามระบบ IUCN |
23.24 |
23.24 |
||
|
ร้อยละพื้นที่คุ้มครองทางทะเล |
|
25.23 |
25.23 |
|
ที่มา : อนุวัฒน์ นทีวัฒนา,2551. พื้นที่คุ้มครองทางทะเลในประเทศไทย : เป้าหมายปี ค.ศ. 2010/2012 ภายใต้กฎหมายว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ.เอกสารเผยแพร่สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ฉบับที่ 35 กรมทรัพยากรทางทะเลและชาบฝั่ง.239 หน้า
